03 mei Stilte ondergronds

Door: Marinus van den Berg

Het Marten Toonder monument – ook wel het Bommelding genoemd – naast de ondergrondse fietsenstalling bij station Blaak in Rotterdam,werd weer op zijn oude plaats getakeld. Nu ik na werk tijd leef heb ik alle tijd om te zien hoe dit karwei wordt geklaard. Zoals zoveel werk – ook het werk van een striptekenaar zelf- is het precisiewerk. Bovendien teamwerk. De jonge kraanbediende in de cabine van zijn hijskraan werd aangestuurd door een oudere man met een walkie talkie. Weer anderen letten op de draagriemen en de juiste draairichting. Het trok het nodige bekijks van mensen met tijd en mensen die er tijd voor namen. Het karwei was nog niet geklaard toen ik met de roltrappen ondergronds ging naar perron 2 om naar Leiden te gaan. Dat ondergronds leven leek wel het thema van deze dag. Het ondergrondse station van Delft is ook de moeite waard om de reis te onderbreken, maar dat deed ik vandaag niet. In de krant had ik gelezen over de nieuwe ondergrondse parkeergarage onder het centrum van het historische Leiden. Het heeft al een architectuurprijs gekregen. Het is niet alleen de diepst gelegen garage maar valt ook op door haar ronde vorm. Deze garage is nooit vol ook niet als alle parkeerplaatsen bezet zijn. Er is een uitgespaarde ruimte die beneden het grootste is. Niet alleen het wisselend gedempte kunstlicht maar vooral de gedempte stilte viel me op. Ik woonde eens in een huis met een stiltekapel onder de grond. Ik mocht ook eens de ondergrondse kapel van de meest spirituele cabaretier bezoeken. Ik dacht ook aan de meerdere cryptes onder kathedralen en kerken die zich een Dom mogen noemen. Ik stelde me voor dat op een dag de broers Arthur en Lucas Jussen in deze garage de Schubert impromptus zouden spelen. (1) Hoe iemand fragmenten zou voorlezen uit het boek van de Noorse uitgever Erling Kagge: Stilte: jezelf staande houden in een wereld vol lawaai. (2) Terwijl ik er was werd er een model gefotografeerd voor een kledingmerk. Af en toe reed er een auto weg of hoorde ik dat er deuren werden dichtgeslagen. Maar dat lawaai won het niet van de gedempte stilte. Hier heeft de stilte een nieuwe woon gevonden. Misschien wel gevlucht uit de stiltebossen en de stiltegebieden die steeds meer door lawaai worden bedreigd. Zeg het niet te luid, maar als iemand vraagt waar is er nog stilte, verwijs dan naar Leiden. Die stad waar eens de uitgehongerden uitzagen naar wit brood. Het manna van de stilte is hier ondergronds gegaan in een parkeergarage die even doet denken aan een omgekeerde gevangeniskoepel. Een parkeerplaats voor de auto-gevangenen opgejaagd door haast en geen tijd. Geen tijd om anderen te groeten. Hier kun je vrij raken van alle moeten. Je hoeft er niet meer voor naar een dichte kerk of een drukke vakantiekathedraal te gaan. Je kunt zoeken naar stilte om je heen maar ook naar de stilte in jezelf. Je hoeft er alleen maar voor te gaan zitten, de tijd te nemen en te luisteren. Stilte is niet zoiets als geluidloosheid maar vol van ruis en geluiden als een taal die je zelf moet decoderen. Je ontdekt andere drukte en stemmen. Stel je eens voor dat alle mensen die hier hun auto parkeren om naar hun werk te gaan, drie minuten luisteren naar deze ondergrondse stilte… Ze laten de files van de snelwegen achter zich, ze zetten hun telefoon op stil en groeten de verse dag (armando)… Zal niet alleen hun dag maar ook die van anderen er anders van worden. Kan stilte wonderen doen en wonden genezen? Ik heb nog een heerlijk Perzisch ijsje gegeten in een een jaar oude ijssalon waar ze ook koffie schenken. Het was er commercieel te stil maar dat had de vriendelijkheid van de jonge Poolse ROC studente niet aangetast. Kan stilte een mens mooier maken? Een vraag die ik voor ga leggen aan het stilte.lab. Misschien kunnen ze eens van Wittem naar Leiden komen waar de stilte een ondergronds huis heeft gevonden. Aan het Maarten Toonder monument werd de laatste hand gelegd toen ik weer bij Blaak boven de grond kwam. Misschien kan mijn favoriete striptekenaar Judith van Nistendael eens een stiltestrip tekenen. Die van David maakte me al heel stil (3).

Marinus van den Berg 1 mei 2017
1. Schubert impromptus DGG 028948056453
2. Eling Kagge, Stilte,Bruna Amsterdam 2017
3. Judith Vaninstendael, David,2015